Struktura studijskog programa
Naziv i osnovne informacije o studijskom programu
Doktorske akademske studije FIZIKA, studije trećeg stepena.
Cilj Doktorskih akademskih studija Fizike je akademsko obrazovanje kadrova iz oblasti fizike. Zbog širine fizike kao fundamentalne naučne oblasti, sa jedne strane, i potreba tržišta rada za specijalizovanim kadrovima, sa druge strane, unutar studijskog programa postoje generalne podoblasti:
- Fizika plazme i jonizovanog gasa
- Teorijska fizika kondenzovane materije
- Nuklearna fizika
- Fizika materijala
- Medicinska fizika
- Primenjena fizika – nanonauke
Potreba za multidisciplinarnošću stručnjaka glavni je razlog što su praktično svi predmeti na ovom studijskom programu izborni.
Stručni, akademski, odnosno naučni naziv
Završetkom ovog studijskog programa student stiče akademski naziv Doktor nauka – fizičke nauke.
Preduslovi za upis studijskog programa
Da bi kandidat konkurisao za upis na ove doktorske akademske studije treba da ima:
- završene master akademske studije fizike i sa najmanje 300 ESPB sa osnovnih i master akademskih studija i prosečnu ocenu najmanje 8.00 upisanu i u diplomi osnovnih akademskih i u diplomi master akademskih studija fizike ili
- akademski naziv magistra nauka iz fizike.
Struktura studijskog programa i trajanje studija
Studije se izvode kroz nastavu na predmetu (predavanja, seminarski radovi, praktični rad i konsultacije sa predmetnim nastavnicima) i kroz studijski istraživački rad.
Lista predmeta sa bodovnom vrednošću iskazanom u ESPB svakog predmeta i struktura studija su navedeni u Kurikulumu. Preduslovi za upis pojedinih predmeta ili grupe predmeta su naznačeni u tabelama specifikacije predmeta. Izrada i odbrana doktorske disertacije je obavezna.
Potrebno vreme za izvođenje studijskog programa iznosi tri školske godine, odnosno šest semestara. Obim studijskog programa iznosi 180 ESPB.
Da bi student završio studije mora da ima položenu po makar jednu opciju svakog izbornog predmeta, kao i napisanu i odbranjenu doktorsku disertaciju (odbranjena disertacija nosi 20 ESPB), tako da ukupno sakupi najmanje 180 ESPB uz uslov da se najmanje polovina ESPB predviđena za realizaciju studija odnosi na doktorsku disertaciju i predmete koji su u vezi sa temom doktorske disertacije.
Svrha studijskog programa
Svrha studijskog programa je visokokvalitetno osposobljavanje studenata za uspešno obavljanje samostalnih istraživačkih ali i razvojnih poslova u oblasti fizike, koji će u svojoj stručnoj oblasti ali i mnogim primenjenim oblastima igrati vodeću ulogu. Studijskim programom je obezbeđeno sticanje svih neophodnih kompetencija za obrazovanje stručnjaka visokoobrazovnog profila. Postojanje ovakvog studijskog programa je potpuno opravdano i korisno za celo društvo, s obzirom na svrhu savremene fizike – razumevanje fizičkih procesa i materije.
Stručnjaci osposobljeni da samostalno rade u oblasti fizike i da vode originalna naučna istraživanja su neophodni u svakom savremenom društvu jer predstavljaju ključni element u razvoju novih tehnologija, kao što su novi izvori energije ili novi materijali od čega u velikoj meri zavisi kontinuitet razvoja i ostalih grana nauke. Takođe su neophodni u svim oblastima savremene nauke i tehnike uopšte. Zaštita životne sredine, savremena medicina, astrofizika, mikroelektronika, energetika, razvoj novih materijala, novih naučnih teorija, kao i niz drugih oblasti se ne mogu razvijati bez značajne uloge fizičara. Štaviše, fizika, njene metode i modeli danas nalaze primenu i u oblastima kao na primer ekonomija, berzansko poslovanje,
Ciljevi studijskog programa
Primarni ciljevi ovog studijskog programa jesu osposobljavanje stručnjaka za potpuno samostalan rad u struci, razvoj kreativnih sposobnosti i veština za samostalno obavljanje svih oblika razvoja fizike i njene primene.
Opšti ciljevi su usavršavanje analitičkog, kritičkog i samokritičkog mišljenja i pristupa u svrhu samostalnog istraživačkog rada.
Stručni ciljevi su sticanje kritičnog nivoa razumevanja i korišćenja bitnih teorijskih i eksperimentalnih principa i metoda i razvijanje sposobnosti za stalno usavršavanje znanja. Znanje studenata koji završe doktorske akademske studije obuhvata dublje segmente znanja na bazi aktuelnih istraživanja iz pojedinih područja ove oblasti.
Stručni ciljevi jesu da studentima bude pruženo:
- integrisano znanje teorijske i primenjene fizike;
- detaljno razumevanje i poznavanje strukture materije i metoda za njeno izučavanje;
- detaljno poznavanje principa rada ali i samostalnog korišćenja savremenih aparata, pribora, i instrumenata;
- detaljno razumevanje i poznavanje principa merenja i obrade podataka;
- razumevanje i detaljno znanje modeliranja;
- sposobnost da teoriju pretoče u praksu;
- razvoj komunikacije i izgradnje pravilnih međuljudskih odnosa sa ciljem efikasne komunikacije sa ostalim stručnjacima sa kojima se susreću u praksi;
- razumevanje uloge fizike u savremenom svetu.
Opšte metode i strategije za sticanje kompetencija:
- sticanje znanja i razumevanje: kroz predavanja, usmereno učenje kroz seminarske radove i studijski istraživački rad;
- sposobnosti analize, rešavanja probema, integrisanja teorije i prakse: kroz predavanja, studijski istraživački rad, uključivanjem studenata u rešavanje praktičnih problema;
- sposobnosti komunikacije: kroz usmena izlaganja i pisane izveštaje, korišćenje informacionih tehnologija;
- sposobnost rada u timu ili nezavisno: integracijom i procenom informacija iz različitih izvora, komunikacijom;
- planiranje rešavanja praktičnog problema, korišćenje laboratorijskih metoda za dobijanje podataka, analiza dobijenih podataka i njihova kritička obrada, priprema i prezentacija izveštaja, efektivno korišćenje računara u praksi: mahom kroz studijski istraživački rad, izradu seminarkih radova, uključivanje u rešavanje realnih problema.
Kompetencije studijskog programa
Opis opštih i predmetno-specifičnih kompetencija studenata
Savladavanjem studijskog programa student stiče sledeće opšte sposobnosti:
- analize, sinteze i predviđanja rešenja i posledica;
- samostalnog rešavanja praktičnih i teorijskih problema u svojoj oblasti;
- samostalnog organizovanja naučnih istraživanja, kao i uključivanja u projekte;
- razumevanja i poštovanja etičkog kodeksa;
- permanentnog učenja i usavršavanja;
- kreativnosti i kritičkog razmišljanja;
- primene znanja;
- nalaženja literature;
- rada u okviru tima ili nezavisno;
- komuniciranja na profesionalnom nivou;
- poznavanja stranog jezika u svrhu stručne komunikacije.
Savladavanjem studijskog programa student stiče sledeće predmetno-specifične sposobnosti:
- temeljnog poznavanja i razumevanja teorijske i eksperimentalne fizike i njenih metoda;
- samostalnog rešavanja određenih problema u istraživanjima;
- osposobljenosti za prodor u nove oblasti putem nezavisnih studija ili samostalnog učenja;
- temeljnog poznavanja i primene najbitnijih matematičkih i informatičkih metoda;
- temeljnog poznavanja i razumevanja najnovijih dostignuća u fizici;
- obrade rezultata prema naučnim principima i izvođenja adekvatnih zaključaka.
Kompetencije stečene savladavanjem studijskog programa omogućavaju studentima dalji profesionalni razvoj u nauci, obrazovanju, privredi i javnom sektoru.
Kurikulum
Kurikulum daje raspored predmeta po semestrima i godinama, tip, broj časova aktivne nastave i ESPB. Opis predmeta daje i ime nastavnika, cilj kursa sa očekivanim ishodima, znanjima i kompetencijama, preduslove za pohađanje predmeta, sadržaj predmeta, preporučenu literaturu, metode izvođenja nastave, način provere znanja i ocenjivanja i druge podatke.
Na studijskom programu postoje dva oblika aktivne nastave: predavanja i naučnoistraživački rad. Student na svakoj godini studija može ostvariti najmanje 60 ESPB tako da nakon završetka studija ima najmanje 180 ESPB.
Program je koncipiran da sadrži dva obavezna seminara koja su sastavni deo istraživanja na disertaciji, a ostalo su izborni predmeti. Svaki izborni predmet se bira iz odgovarajuće grupe izbornih predmeta ponuđenih u datom semestru iz koje student mora izabrati makar jedan predmet.
Student vrši izbor predmeta uz konsultacije sa svojim savetnikom, koji je iz reda nastavnika. Student mora voditi računa da se najmanje polovina ESPB predviđenih za realizaciju studija odnosi na doktorsku disertaciju i predmete koji su u vezi sa temom doktorske disertacije. Do kraja studija mora biti položena po makar jedna opcija za svaki izborni blok, čime se stiče obaveznih 90 ESPB iz izbornih predmeta. Student ne može birati izborne predmete iz drugih studijskih programa.
Da bi student doktorskih studija podneo prijavu doktorske disertacije mora položiti po makar jednu opciju svakog izbornog bloka na prvoj godini studija i tako ostvariti minimum 60 ESPB.
Da bi pristupio usmenoj odbrani disertacije, student kao prvi autor mora imati jedan objavljen ili prihvaćen za štampu rad u časopisu sa SCI liste koji se odnosi na istraživanja iz doktorske disertacije. Prijava i odbrana doktorske disertacije moraju biti usklađeni sa Pravilnikom o doktorskim studijama na Prirodno-matematičkom fakultetu i sa drugim opštim aktima.
Raspored predmeta po semestrima i godinama studija za studijski program (kurikulum)