Nastava fizike je jedan od elemenata nastave na Univerzitetu u Novom Sadu od prvih dana, a ubrzo potom su počele da se formiraju i naučne laboratorije, tako da je istorijat organizovanih aktivnosti vezanih za fizku na novosadskom univerzitetu deo istorije samog Univerziteta.

Visokoškolska nastava fizike prisutna je u Novom Sadu još od 1954. godine na Filozofskom fakultetu koji je tada bio deo Beogradskog univerziteta. Prvi honorarni nastavnik je bio prof. dr Ivan Ševarac, a zatim se priključuju od 1955. godine prof. dr Danilo Rašković, od 1958. godine prof. dr Đorđe Mušicki a potom od 1959. godine doc. dr Tihomir Novakov i prof. dr Dragoljub Jovanović, svi sa Beogradskog univerziteta.

Godine 1955. na Filozofskom fakultetu je izabran prvi asistent Slobodan Carić, naredne godine Ivan Janić, a treći asistent Miroslav Pavlov 1960. godine. Sva trojica su ceo svoj radni vek proveli u ovoj grupi i u penziju otišli kao redovni profesori Prirodno-matematičkog fakulteta.

Godine 1959. počinje nastava na Tehnološkom fakultetu, a nastavu fizike započinje prof. dr Sreten Šljivić iz Beograda, a 1962. godine nastavu preuzima prvi stalni nastavnik, prof. dr Dimitrije Janković.

Godine 1960, na Novosadskom Mašinskom fakutletu nastavu fizike započinje Slobodan Carić kao honorarni predavač, a 1963. preuzima prof. Živojin Ćulum.

Godine 1961. doneta je odluka o osnivanju Univerzitetskog Zavoda za fiziku sa ciljem da služi izvođenju nastave za sve fakultete novosadskog Univerziteta. Godinu dana kasnije formiran je Zavod za fiziku i matematiku. Gotovo istovremeno sa donošenjem odluke o osnivanju Zavoda za fiziku, 1962. godine, i Filozofski fakultet donosi odluku o osnivanju novih studijskih grupa od kojih je jedna i Grupa za fiziku.

U jesen 1961. godine upisuju se prvi studenti fizike. Nastavu za fizičare preuzima prvo profesor više škole Živojin Ćulum, a zatim Slobodan Carić i Zoltan Kovač Striko. Nastavu specijalističkih kurseva u prvom momentu oganizuju u celosti kolege iz Beograda, sa Univerziteta i iz Instituta u Vinči: doc. dr Jaroslav Labat, dr Lazar Marinkov, doc. dr Zvonko Marić i doc. dr Vojislav Radojević.

Krajem 1962. godine završena je zgrada Zavoda za fiziku i matematiku, a početkom 1963. Savet Univerziteta je imenovao prvog direktora Zavoda dr Bogoljuba Stankovića, vanr.prof. Filozofskog fakulteta.

U novoj zgradi počinje objedinjavanje opreme i kadrova sa svih fakulteta. Nastava počinje u letnjem semestru 1963. godine.

Zavod se deli 1964. godine na odeljenja za fiziku i matematiku. Prvi šef Odeljenja za fiziku postaje docent dr Slobodan Carić, tadašnji šef Katedre za fiziku Filozofskog fakulteta. Prostor, oprema, tehničko i pomoćno osoblje su bili zajednički i pripadali su Zavodu, dok su nastavnici i saradnici ostali zaposleni na svojim fakultetima. Odmah počinje i formiranje eksperimentalnih laboratorija za elektroniku, atomsku i nuklearnu fiziku i fiziku čvrstog stanja. U ove poslove, osim već pomenutih nastavnika uključuje se i dr Milan Napijalo, docent Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu.

Godine 1969, sazreli su uslovi da se prirodno-matematički smer Filozofskog fakulteta izdvoji u Prirodno-matematički fakultet. Sada su nastavnici i saradnici pripadali Prirodno-matematičkom fakultetu, a pomoćno osoblje i tehnički saradnici Zavodu za fiziku i matematiku.

Dolaskom dr Bratislava Tošića 1971. godine za prvog stalnog nastavnika teorijske fizike, i ova oblast dobija značajan zamah. Dr Bela Ribar i dr Milan Nikolić predstavljaju pojačanje u oblasti eksperimentalne fizike.

Konačno, 1976. godine, prema tadašnjem Zakonu o obrazovanju i vaspitanju SAP Vojvodine, stvorena je mogućnost da se sprovede integracija Prirodno- matematičkog fakulteta i univerzitetskih zavoda. Tada je formiran Institut za fiziku Prirodno-matematičkog fakulteta od dela radnika Zavoda za fiziku i matematiku i nastavnika i asistenata sa Prirodno-matematičkog fakulteta. Za v.d. direktora Instituta izabran je prof. dr Slobodan Carić, a za predsednika Saveta prof. dr Lazar Marinkov.

Nakon formiranja Instituta za fiziku, daljim integracionim procesima na Institut prelaze i fizičari sa Tehnološkog i Medicinskog fakulteta, a sa Poljoprivrednog fakulteta je samo preuzeta nastava (ova nastava se danas ponovo izvodi na Poljoprivrednom fakultetu). Za direktora ovako formiranog Instituta 1977. godine izabran je prof. dr Jevrem Janjić. Paralelno sa ovim procesom, teče i proces kadrovskog osamostaljivanja, prijemom najboljih studenata za asistente i napredovanjem zaposlenih, ali su i dalje niz godina pomagali profesori sa Prirodno-matematičkog odnosno kasnije Fizičkog fakulteta u Beogradu i to: prof. dr Božidar Žižić, prof. dr Božidar Milić, prof. dr Nikola Konjević i prof. dr Ivan Aničin.

Posle profesora Janjića na čelu Instituta za fiziku nalazili su se: dr Dragoslav Petrović, dr Ištvan Bikit, dr Božidar Vujičić, dr Stevica Đurović i dr Miroslav Vesković. Svi oni su usmeravali Institut ka modernoj obrazovnoj i naučnoj instituciji, kako obogaćivanjem opreme, tako i prijemom mladih kvalitetnih kadrova. Sve ove godine Institut je ulagao napore da u skladu sa mogućnostima prati tokove savremenih istraživanja u gotovo svim oblastima fizike ostvarujući različite vrste kontakata sa naučnim institucijama u svetu. U saradnji sa prosvetnim vlastima i putem Društva fizičara Srbije, Institut je vršio edukaciju nastavnog kadra i brojne aktivnosti popularizacije fizike. Paralelno sa ovim aktivnostima Institut je obavljao i druge delatnosti, sa posebnim naglaskom na zaštitu životne sredine, što je demonstrirano efikasnim delovanjem prilikom akcidenta u Černobilu.

Posle izmena statuta Prirodno-matematičkog fakulteta 2003. godine, ova institucija je prerasla u Departman za fiziku koji je jedna od organizacionih jedinica Prirodno-matematičkog fakulteta u Novom Sadu.