Galaksija Vrtlog (M51)

Galaksija Vrtlog (M51) je u izraženoj gravitacionoj interakciji sa svojim susedom – galaksijom NGC5195 ( M51b ). Njena naglašena spiralna struktura je upravo rezultat ove interakcije, a ispitivanja sugerišu da je NGC5195 prošla kroz disk M51 pre oko 500-600 miliona godina. Ovaj par galaksija nalazi se na rastojanju od oko 28 miliona svetlosnih godina od nas. Prečnik galaksije M51 iznosi oko 76000 svetlosnih godina, a njena masa je procenjena na nešto više od 10% mase naše galaksije Mlečni Put. Galaksije su locirane u sazvežđu Lovački psi, koje se graniči sa sazvežđem Veliki medved.
Za razliku od fotografija ove galaksije dobijenih velikim teleskopima, moguće je ovu galaksiju registrovati i znatno manjim instrumentima. Na slici je astrofotografija M51 dobijena pomoću reflektorskog teleskopa prečnika 150mm i zižne daljine 750 mm, montiranog na EQ3 ekvatorijalnoj montaži sa motorom za praćenje rotacije nebeske sfere, kao i DSLR fotoaparatom Nikon D40. Fotografija je rezultat slaganja 60 fotografija načinjenih 17.07.2022. sa ekspozicijom od po 30s, što rezultira ukupnim vremenom ekspozicije od 1800 s. Na ovakvim fotografijama moguće je registrovati i analizirati eksplozije supernovih zvezda u pomenutoj i sličnim galaksijama.
Autor ove astofotografije je prof. Dušan Mrđa, rukovodilac IPA projekta ELECTRA u okviru prekogranične saradnje Srbija – Mađarska na kojem su partnerske institucije Prirodno-matematički fakultet Univerziteta u Novom Sadu i Fondacija astronomske opservatorije iz Baje.